Hij was amper 20 jaar oud, had geen vrienden en nauwelijks contact met collega’s. Op een doordeweekse dag keerde hij de samenleving definitief de rug toe om meer dan een kwart eeuw in afgelegen bossen te leven. Hij stelde niemand op de hoogte: noch zijn familie, noch zijn baas. Hij nam niet de moeite zijn gereedschap nog in te leveren. Dit is, in het kort, het bijzondere verhaal van Christopher Knight, ofwel: de ‘North Pond Hermit’.
Hij cashte zijn laatste looncheque en verliet Boston, Massachusetts (VS). Zijn auto voerde hem via de freeways langs de Amerikaanse Oostkust. Hij at goedkoop fast food en sliep in dito motels totdat hij diep in Florida belandde om vervolgens een meer noordelijke richting in te slaan. De autoradio stond aan. De wereld en het asfalt gleed voorbij: Georgia, Noord- en Zuid-Carolina en toen Virginia. We hebben het over 1986, de tijd dat Ronald Reagan president was. Ook het jaar waarin de spaceshuttle Challenger 73 seconden na de lancering explodeerde, Evert van Benthem de veertiende Elfstedentocht won (voor de tweede keer op rij!), Ireen Wüst en Sven Kramer geboren werden en de Tsjernobylramp zich net had voltrokken. Christopher was op weg richting Maine, waar hij opgroeide. Wellicht ook bevangen door jeugdige overmoed en door de muziek en het rijplezier zelf, borrelde een idee in hem op, dat daarna decennialang zijn lot zou worden.
De Nederlandse schrijvers Jan Wolkers en Godfried Bomans brachten ooit ieder een week helemaal alleen, als kluizenaars, door op Rottumerplaat. Bomans vond de eenzaamheid op het afgelegen eilandje een verschrikkelijke ervaring. Hij zwoer zichzelf: dit nooit meer. Wolkers vond het daarentegen heerlijk. Hij wilde eigenlijk nooit meer anders. Hij ging later zelfs op de Wadden wonen. Knight was iemand die, net als Wolkers, zich heel comfortabel voelde in zijn uppie. Hij vond – anders dan Wolkers – de interactie met anderen tot dan toe meestal vooral erg frustrerend. Het leek zo vaak een botsing, vond hij.
Hij koos één van de schaarse wegen in centraal Maine die hem langs zijn ouderlijk huis voerde. “Misschien wel om nog één keer om te kijken door mijn autoruiten,” stoppen deed hij niet. “En om afscheid te nemen”, zou hij later verklaren. Hij reed op de kaart steeds verder omhoog totdat hij de kust van Moosehead Lake bereikte.
Vanaf dit grootste meer in Maine wordt de Staat pas echt uitgesproken wijds en afgelegen. Toen hij bijna geen benzine meer had, nam hij een zijweggetje. Daarna nam hij zijweggetjes van zijweggetjes, zover de wildernis in, als zijn auto benzine had. Hoewel Christopher was opgevoed met een goed gevoel voor spaarzaamheid, liet hij daar zijn auto met sleutels nog in het contactslot, achter. Doelloos stapte hij het bos in. Steeds verder. Met een rugzak en een tent, maar zonder kompas of kaart. De auto moet daar nog steeds staan, inmiddels deels verzwolgen door het woud.
Waarom houdt iemand op te bestaan in de gewone wereld?
Dat doet een normale twintigjarige jongen toch niet? Knight heeft er vaak over nagedacht maar het blijft een mysterie, volgens hem. Zijn familie moet eronder geleden hebben. Wat was er met hem gebeurd? Men had geen idee. Maar de gedachte dat hij weleens dood kon zijn, kon men niet accepteren.
Er zijn in alle culturen, wereldwijd altijd wel kluizenaars geweest, (lokaal) ook wel in de gedaante van: monniken, heremieten, misantropen, asceten, zwervers, sadhu’s en swami’s. Volgens sommigen zijn er drie hoofdredenen waarom mensen de bevolkte wereld verlaten:
- Religieuze redenen. Denk aan Jezus, Mohammed en Boeddha die alle drie tijd alleen doorbrachten om hun band met een hogere Macht aan te halen en daarna een nieuw geloof aan te kondigen. Ook in het Hindoeïsme dwalen er zo’n vier miljoen Heilige Mannen (sadhu’s), velen op behoorlijke leeftijd, helemaal alleen als heremiet door India. Zij leven van liefdadigheid (voor voedsel, etc.) en hebben alle maritale en familiale banden verbroken.
- Uit walging of verzet. Sommige kluizenaars zeggen de maatschappij vaarwel omdat zij genoeg hebben van wat de wereld is geworden: vol haat, oorlogen, klimaatvernietiging, misdaad of consumentisme. De Tao Te Ching wordt wel gezien als het eerste grote en grootse literaire werk over eenzaamheid / alleen-zijn. Geschreven in de zesde eeuw voor Chr. door een heremiet, genaamd Laozi die daarmee protesteerde tegen de corrupte samenleving. In de Tao Te Ching staat dat we alleen wijsheid kunnen vergaren door terug te trekken in plaats van na te jagen, door niet-doen (‘wuwei’) in plaats van doen.
- Artistieke vrijheid, wetenschappelijke inzichten of dieper zelfbegrip. Denk bij deze categorie aan Henry David Thoreau die naar Walden Pond in Massachusetts trok om “the private sea, the Atlantic and Pacific Ocean of one’s being” te ontdekken. De Engelse historicus Edward Gibbon zei het ooit zo: “Solitude was the school for genius”.
Knight past echter in geen van deze categorieën: hij hangt geen enkele religie aan noch was hij daarin opgeleid of opgevoed, hij protesteerde niet tegen de hedendaagse maatschappij, hij produceerde geen kunst of wijsgerige geschriften, nooit nam hij een foto of schreef hij een zin. Christopher Knight besloot de mensenwereld zonder aanwijsbare reden plotseling de rug toe te keren om een van de langstdurende perioden in eenzaamheid te verblijven die ooit geregistreerd zijn. Knight daarover:
“I can’t explain my actions, I had no plans when I left, I wasn’t thinking of anything. I just did it.”
De twintigjarige wilde gewoon verdwalen en zo anderen en ook zichzelf verliezen. Hij had wat basale campingdingetjes, weinig kleding en een beetje voedsel. “I had what I had and nothing more.”
Verdwalen is trouwens minder makkelijk dan je zou denken. De zon komt op en gaat onder, dan weet je vaak, of je wil of niet, de windrichtingen al. Ook is er je eigen richtingsgevoel en soms wat basale outdoor-vaardigheden. Knight trok naar het zuiden en wist dat ook, niet vanwege een bewuste beslissing maar instinctief, zoals een postduif op thuisvlucht stal ruikt.
“There was no depth or substance to the idea. It was at the instinctual level. It’s instinct among animals to return to home territory, and my home ground, where I was born and raised, was that way.”
Hij passeerde uitgestrekte valleien, ooit door gletsjers gevormd; bergketens en bergtoppen soms kaal als oude mannen; poelen, vennen en moerassen in de zomerse wetlands van Maine. Hij wist al snel niet meer waar hij was. Soms verbleef hij ergens een weekje, gelukkig met zijn nieuwe leefwijze. Maar over één ding was hij minder blij: zijn enorme hongergevoel. Hij had niet genoeg voedsel. Hij wist niet hoe hij voor de kost moest zorgen. Zijn afscheid van de bewoonde wereld was niet gepland maar puur impulsief tot stand gekomen – eigenschappen die weinig 20-jarigen vreemd zijn. Maar zijn doorzettingsvermogen was onvoorstelbaar. Het was alsof hij even wegging om een boswandeling te maken om pas na 27 jaar weer te verschijnen. Hij kon weliswaar prima jagen en vissen maar zonder geweer en hengel had hij niks aan die vaardigheden. Foerageren was zijn plan. Maar er zijn daar geen fruitbomen. Ook bessen waren zeer zeldzaam. Zijn vooruitzichten waren slecht. Hij was gedoemd om te verhongeren.
Toen hij zuidelijker kwam, eenmaal weer op geplaveide wegen, vond hij naast de weg een doodgereden patrijs. Zonder vuur of oven at hij het beest maar rauw op. Hij passeerde huizen met tuinen. Opgevoed met een goed gevormd gevoel van trots en een sterk ethisch besef, kwam diefstal absoluut nicht im frage. Maar ja, als je tien dagen niet gegeten hebt, vallen alle vormen van voorbehoud beetje bij beetje weg. Honger is moeilijk te negeren. Hij at wat mais in deze tuin en wat groente en opgegraven aardappelen in een aantal andere.
In zijn eerste week sliep hij eens in een verlaten hut, een nare ervaring: “The stress of that, the sleepless worry about getting caught, programmed me not to do that again.” Knight sliep vanaf dat moment nooit meer binnen. Nooit meer. Niet één keer, ongeacht regen of kou.
Zo liep hij verder richting het zuiden. Tenslotte belandde hij in een gebied waar hij zich thuis voelde vanwege de temperatuur, de aard van de vegetatie en de verschillende vogelgeluiden. Knight wist niet waar hij was maar achteraf zou blijken dat hij zich hemelsbreed nog geen vijftig kilometer van zijn geboortehuis bevond.
Door vallen en opstaan leerde hij te overleven. Hij beschikte over een goed stel hersens waarmee hij telkens werkbare oplossingen wist te vinden voor ingewikkelde problemen. Zijn vaardigheid om dekzeilen zo te spannen dat ze een goede schuilplaats vormden, de systemen van de opslag van drinkwater en het doorkruisen van het woud zonder ooit sporen achter te laten, werden continu gereviseerd en verbeterd. Hij beschouwde ze nooit als af. Aan zijn systemen knutselen was één van Christopher’s hobby’s.
De maand daarna probeerde hij verschillende schuilplaatsen uit, maar tot tevredenheid leidde dit niet. Toen stuitte hij op een zeer onherbergzaam stuk bos vol rotsblokken dat veel te onbegaanbaar was voor hikers en er was niet eens één wildspoor te vinden. Het beviel hem meteen. Hij ontdekte een rotsformatie met een verborgen ingang die tot een kleine binnenplaats leidde. Daar zou hij bijna drie decennia verblijven.
Maar de honger bleef voortduren. Hij besefte dat het bijna onmogelijk is om helemaal zelfstandig te overleven. Je hebt hulp nodig. Niet voor niets vlochten woestijnvaders of christelijke heremieten in Egypte rieten manden om ze te verkopen. In het oude China waren heremieten tevens in te huren als sjamaan, kruidendokter en handopleggers.
Een ‘hermit-fad‘ in het 18e eeuwse aristocratische Groot-Brittannië en in Duitsland maakte dat de adel heremieten zelfs betaalden om op hun landgoed te vertoeven, als een soort van romantisch-mystiek amusement. In kranten kon je advertenties vinden waarin ‘Ornamental Hermits’ die het niet zo nauw namen (of dienden te nemen) met hun fysieke verzorging en die in grotten op de landgoederen van de betreffende edelman wilden wonen, zeer gezocht waren. Zij zouden, zo dacht men, vriendelijkheid en
wijsheid uitstralen. Het betaalde goed. Honderden heremieten werden ingehuurd, gewoonlijk via zogenaamde zevenjaarcontracten. Sommige kluizenaars moesten dan zelfs acte de présence geven bij etentjes van hun gastheren en daar de gasten begroeten. Daarbij werden ze ‘gestimuleerd’ om zich als een soort van druïdes te kleden. Knight voelde wel aan dat hulp aannemen de bedoeling van zijn hele onderneming zou ondergraven. Hij wilde onvoorwaardelijk alleen zijn. Hij vormde een soort onontdekte stam, met een omvang van slechts één enkele man.
Om aan eten te komen, ontkwam hij er niet aan om dat voortaan te stelen. In de omgeving ontdekte hij een meer waar allerlei vakantiehuisjes aan stonden. Soms tijdelijk bewoond, soms verlaten. Hij stal steeds verschillende kano’s die hij ook weer terugbracht. Daarmee vervoerde hij ’s nachts voedsel dat hij uit de huisjes stal, over water – een hachelijke onderneming – en daarna via haast onbegaanbaar land naar zijn schuilplaats. Hij stal uit maar liefst honderd verschillende huisjes, die hij gedoseerd afwisselde. Daarbij besteedde hij ongekend veel tijd om de huisjes zonder braaksporen of welke sporen dan ook, achter te laten. Heel veel mensen hebben nooit geweten dat hij er proviand stal. Zo stal hij bijvoorbeeld een volle gasfles door deze af te koppelen en de lege die ernaast stond weer zorgvuldig aan te sluiten. Als eigenaar denk je dan niet snel aan diefstal. Ook sloot hij alle huisjes na zijn inbraak zeer zorgvuldig af zodat dieven er niet binnen konden komen…
Elke keer dat honger hem tot het dievenpad noopte, waarover hij steevast enorme wroeging voelde, leverde het hem boodschappen voor ongeveer twee weken op. Elke dag in zijn veilige schuilplaats ervoer hij een diep, vredig gevoel. Hij bracht zo jaren door. Knight verklaarde later dat hij niet precies kon beschrijven hoe het doorbrengen van zo’n enorme tijd in je eentje voelt. Het is onmogelijk om stilte te verwoorden:
It’s complicated, solitude bestows an increase in something valuable. I can’t dismiss that idea. Solitude increased my perception. But here’s the tricky thing: when I applied my increased perception to myself, I lost my identity. There was no audience, no one to perform for. There was no need to define myself. I became irrelevant.”
De scheidslijn tussen hemzelf en het bos, zei Knight, leek op te lossen. “My desires dropped away. I didn’t long for anything. I didn’t even have a name. To put it romantically, I was completely free.”
Vrijwel iedereen die getracht heeft dit soort diepe eenzaamheid te beschrijven, zei er iets vergelijkbaars over. “I am nothing; I see all,” schreef Ralph Waldo Emerson. Lord Byron noemde het “The feeling infinite”. En de Amerikaanse mysticus Thomas Merton zei het ooit zo: “The true solitary does not seek himself, but loses himself”.
Voor mensen die er niet vrijwillig voor kiezen om alleen te zijn, zoals gevangenen en gegijzelden, is het verlies van de eigen identiteit als sociaal construct, angstaanjagend en een ervaring van ‘gek worden’. Psychologen noemen het wel ‘ontologische onzekerheid’: grip verliezen op wie je bent. Je hele mens-zijn met al het menselijke op het spel zetten, is niet niks. Knight deed het en genoot. Hij had trouwens niet eens spiegel in zijn kamp. Hij verveelde zich nooit. “I was never lonely”. Echt nooit. Hij wist niet eens, zei hij eens, of hij het concept ‘verveling’ überhaupt wel begreep. Hij was tevreden met ‘het genoeg hebben aan zichzelf’. Op de afwezigheid van anderen richtte hij zijn aandacht niet. “If you like solitude,” zei hij, “you are never alone”.
Na 27 jaar van complete eenzaamheid, werd hij uiteindelijk gearresteerd toen hij weer eens voedsel stal in een zomerkamp aan het meer. Hij werd in de lokale gevangenis gezet, beschuldigd van inbraak en diefstal. Zijn arrestatie veroorzaakte een enorme opwinding: zowel brieven als bezoekers arriveerden in grote getale en maar liefst vijfhonderd journalisten verzochten om een interview. Een documentairemakersteam meldde zich en een voor hem onbekende vrouw vroeg hem ten huwelijk. Desgevraagd liet hij weten wat het belangrijkste is om zó lang solitair te overleven in de bossen: “Zorg dat je genoeg slaap krijgt”. Wijsheid van een ware heremiet, die ongetwijfeld voor ons allen van nut is!
Bronnen:
- MacQuarrie, Brian (May 26, 2013). “North Pond Hermit discovered, arrested after 27 years in Maine woods – The Boston Globe”. Boston Globe. Geprint op 13 mei 2016.
- Finkel, Michael (September 2014). “The Strange & Curious Tale of the Last True Hermit”. GQ.
- Jonsson, Patrik. “Eric Frein sightings: How ‘wilderness ninja’ has outfoxed 1,000 cops”. Christian Science Monitor. Geprint op 28 februari 2015.
- Adams, Betty. “‘North Pond Hermit’ Knight completes specialty court program”. centralmaine.com. Kennebec Journal Morning Sentinel. Geprint op 8 juli 2015.
- Inside Maine Hermits Lair – The Guardian
- Citaten: Courtesy The Guardian – Stranger in the woods Christopher Knight – Hermit Maine
- 27 years a hermit – Reddit.com
- Vrije bewerking en vertaling van: Finkel, Michael (2017). The Stranger in the Woods The Extraordinary Story of the Last True Hermit. Knopf Doubleday Publishing Group. blz. 297. ISBN 9781101875681.
- Het beeld uit 1795 van een ‘ornamentale heremiet’ in Flottbeck bij Hamburg, Duitsland werd gemaakt door: Johann Baptist Theobald Schmitt. Bron: Idea – Jahrbuch der Hamburger Kunsthalle. Prestel, München 1991, ISSN 0724-133-X, Bd. 10 (1991), Blz. 197
yün cami halısı zegt
Good article! We are linking to this great poszt on our website.
Keep up the great writing.