— Door: Suzanne Hakkenberg
Terwijl je op de heuvel nog de zon onder kunt zien gaan, ligt Weiselstein al in de schaduw. Dit piepkleine dorpje met twaalf inwoners en zes huizen ligt in een dal in het noordoosten van het Duitse Westerwald, ongeveer 25 km van de dichtstbijzijnde snelweg en zo’n 300 ten zuidoosten van Utrecht. Een bosrijk gebied en toch ook weids door de vele vergezichten over weiden en dorpjes die je hebt in zo’n heuvelachtige landschap. Het Westerwald beslaat zo’n 3000 km², dat is ongeveer zo groot als de provincie Groningen.
In Weiselstein zijn de bomen rimpelig en puur. Soms afgebroken, soms omgehakt. Het vele mos verraadt dat het er vochtig moet zijn. De weilanden zijn uitgestrekt, op het laagste punt van het dorp stroomt een beekje. Telefoons hebben niet overal bereik. En als er sneeuw ligt, wordt de toegangsweg naar het dorp niet door de overheid sneeuwvrij gemaakt. De geasfalteerde, officieel doodlopende weg ligt voor het grootste gedeelte aan prive-grond en dat betekent dat de bewoners zelf moeten sneeuwruimen. Paarden, honden, kippen, geiten, konijnen: er leven meer dieren dan mensen in dit gehucht. ’s Nachts komen die dieren uit het bos tot leven en hoor je de uilen. Vossen brengen een bezoek aan het dorp en eten een kip. Het zou goed kunnen dat er ’s nachts ook wel eens een wild zwijn door Weiselstein trekt.
Jorg Lerner (57) en Heleen van Nierop (46) wonen in het eerste huis rechts na het spoorduct. Door de week dendert er een goederentrein over deze baan, praktisch door hun achtertuin. Jorg heeft hier een drukkerij aan huis. Heleen heeft een klussenbedrijf. Samen runnen ze hun huishouden: groenten en fruit verbouwen, dieren grootbrengen en slachten, de vriezer vullen, hout hakken voor de kachel. Het wil wel eens gebeuren dat er in de gang een geschoten wild zwijn hangt uit te lekken om uiteindelijk verwerkt te worden tot gehakt. Zoveel mogelijk zelfvoorzienend. Op het dak prijken de zonnencellen die ervoor zorgen dat de boiler en de wasmachine warmwater hebben. Het toilet op de tweede verdieping wordt doorgespoeld met regenwater. Ook de drukkerij en de wasmachine draaien op regenwater.
“Hier war ich noch nie” zeggen zijn klanten soms en dat gold ook voor Jorg toen hij halverwege de jaren ’80 het huis kwam bezichtigen. Hij zocht een vrijstaand huis met een bedrijfsruimte en de mogelijkheid om geiten te houden. Weiselstein was geen bewuste keuze, de woonruimte die hij zocht, stond simpelweg daar. Samen met zijn toenmalige vriendin en haar broer ging hij hier wonen. In eerste instantie voelden de ‘ökö’s’ zich niet heel erg welkom in het dorp. De alternatieve levensstijl van de nieuwe dorpelingen vond de rest van het dorp maar raar. Ze waren bang voor wat dat allemaal met zich mee zou kunnen brengen. Hoe anders is dat nu; inmiddels is Jorg de langstzittende bewoner. Hij maakte mee dat Weiselstein twintig inwoners had waarvan zes kinderen. Hij was zelfs een tijdje ‘burgemeester’ en zat namens Weiselstein in de gemeenteraad. De laatste keer haalde hij de kiesdrempel van twintig stemmen niet.
Heleen verruilde in 2010 haar leven in Utrecht voor een leven met Jorg in zijn dorp. “Men is hier conservatiever maar ik weet niet altijd of dat een verschil is tussen Nederland en Duitsland of een verschil tussen stad en platteland. Je kan hier heerlijk rommelen. Ik bedenk iets en ik kan het in mekaar knutselen. Er is zoveel in en rondom het huis. Maar bedenk niet zaterdag om drie uur dat je silikonenkit nodig hebt. De winkels zijn dan gewoon dicht. En fietsen doe je hier ook niet echt. Alles gaat met de auto.”
Weiselstein is uniek zeggen beiden. Een dorp met historie die van niemand is. Geen van de huidige bewoners is geboren in het dorp. Dat maakt dat iedereen kan doen wat ‘ie wil, aldus Jorg en Heleen. Hier is geen druk en er zijn geen regels. En er is nog iets dat het hier zo bijzonder maakt; elk jaar organiseert het dorp in de zomer een eendaagse festival Weiselstein Open Air. Geheel volgens Duitse traditie met bandjes, bratwursten, radlers, bier en mensen uit de wijde omtrek. Familie en vrienden van Heleen kunnen inmiddels ook niet meer zonder hun jaarlijkse dosis Weiselstein en komen maar wat graag precies het weekend van het festival langs.
- Zie hier een impressie van Weiselstein Open Air 2013
- De Muehlsteyn (hand)drukkerij.
50° 46′ 00.4″ NB, 7° 50′ 00.5″ OL